ماه شعبان یکى از ماههاى سال است و براى آن جایگاه بزرگ و پر فضیلتى در احادیث و روایات اسلامى از سوى پیشوایان دینى گزارش شده است.

 زیرا اولاً شخصیتهاى بزرگ و ارزشمند که از ستارگان آسمان ولایت و امامت به شمار می‌آیند در ماه شعبان دیده به جهان گشوده‌اند، ثانیاً طبق برخى روایات نیمه این ماه شب قدر به شمار آمده که پیشوایان دینى به احیاء و شب زنده دارى آن سفارش و تأکید کرده‌اند.

 ثالثاً ماه شعبان ماه بسیار شریفى بوده و منسوب به پیامبر اکرم(ص) است.

 فضیلت ماه شعبان از نگاه احادیث و روایات رسول خدا(ص) فرمودند: "رجب شهر اللّه و شعبان شهرى و رمضان شهر امّتى"() رجب ماه خدا و شعبان ماه من و رمضان ماه امت من است.

 همچنین فرمودند: "شعبان شهرى رحم اللّه من أعاننى على شهرى"() شعبان ماه من است خدا بیامرزد کسى که مرا به ماه من اعانت کند.

 و نیز در حدیثى دیگر پیامبر مىفرماید: "ماه شعبان ماهى است که اعمال انسانها بالا می‌رود در حالیکه مردم از آن غفلت مىکنند.

"() همینطور از امام على(ع) گزارش شده که فرمودند: روزه‌دارى در ماه شعبانماه شعبان ماه رسول خدا(ص) است.

()  پیامبر مىفرمایند :"شعبان ماه من است هر کس یک روز از این ماه را روزه بدارد بهشت بر او واجب مىشود"، و در برخى احادیث از شعبان به سید و سرور ماهها تعبیر شده است.

پیامبر (ص) درباره علت نام‌گذاری ماه شعبان به این نام فرمود:

«إنّما سمّی شعبان لأنّه یتشعّب فیه أرزاق المؤمنین»

اعیاد شعبانیه چیست؟

ولادت‌هایی که در ماه شعبان قرار دارد را «اعیاد شعبانیه» می‌نامند. این ولادت‌ها به شرح زیر است:

۱. میلاد امام حسین (ع)

روز سوم ماه شعبان زمانی که خبر ولادت امام حسین (ع) را به پیامبر (ص) دادند ایشان به خانه امام علی (ع) آمد و به اسماء فرمود تا نوزاد را نزدش بیاورد. پیامبر (ص) در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه گفت. در این لحظه جبرئیل فرود آمد و به پیامبر (ص) گفت: سلام خدا بر تو ای پیامبر! این نوزاد را به نام کوچک هارون (شبیر) نام بگذار که به عربی «حسین» گفته می‌شود؛ همان‌طور که علی برای تو مانند هارون برای موسی ابن عمران بود، با این تفاوت که بعد از تو به پیامبری نمی‌رسد.

۲. میلاد حضرت ابوالفضل (ع)

حضرت ابوالفضل (ع) در روز چهارم ماه شعبان سال ۲۶ هجری قمری در شهر مدینه به دنیا آمد. پدرش امام علی (ع) و مادرش ام‌البنین بود. او در واقعه عاشورا ۳۴ سال داشت و تا آخرین لحظه از امام حسین (ع) و راهش دفاع کرد. کنیه او ابوفاضل و مهم‌ترین القابش قمر بنی‌هاشم، علمدار و سقا بوده است.

حضرت ابوالفضل قامت بلندی داشت و علاوه بر چهره زیبا که باعث شده بود به او لقب «قمر بنی‌هاشم» را بدهند، شجاعتش هم بی‌نظیر بود.

۳. میلاد امام سجاد (ع)

امام سجاد (ع) دومین پسر امام حسین (ع) در روز پنجم ماه شعبان در شهر مدینه به دنیا آمد. مادرش شهربانو نام داشت و دختر یزدگرد پادشاه ایران بود. امام سجاد (ع) در واقعه عاشورا ۲۴ ساله بود و به اذن پروردگار به دلیل بیماری نتوانست به میدان جنگ برود و پس از شهادت پدرش به مدت ۳۵ سال امامت کرد.
امام سجاد (ع) با این که در نهضت عاشورا به میدان جنگ نرفت، اما کار‌های بزرگی انجام داد که باعث شد پیام این نهضت به گوش جهانیان برسد. او همواره اهداف متعالی امام حسین (ع) از نهضت عاشورا را به مردم گوشزد می‌کرد و اجازه نمی‌داد که به تحریف و تباهی کشیده شود. کتاب صحیفه سجادیه منتسب به ایشان است که زبور آل محمد شهرت دارد.

۴. میلاد امام زمان (عج)

حضرت مهدی (ع) در روز نیمه شعبان سال ۲۵۵ هجری قمری در شهر سامرا به دنیا آمد. نام او را از نام جدش حضرت محمد (ص) برگزیدند؛ چرا که با طلوع حضرت محمد (ص) جهانیان از جهل و گمراهی نجات پیدا کردند و با ظهور حضرت مهدی (عج) هم عالم بشریت بار دیگر از تاریکی‌ها و گمراهی‌ها رهایی پیدا خواهد کرد.

ایشان در سامرا و در تاریخ ۱۵ شعبان ۲۵۵ ه. ق. چشم به دنیا گشود. نام حضرت مهدی (عج) همنام جدش رسول‌الله است. این مشابهت در نام، بی‌دلیل نیست؛ بلکه گویای این حقیقت است که با طلوع رسول خدا (ص) جهانیان از جهل و گمراهی نجات یافتند و با ظهور فرزند امام زمان (عج) هم بشریت بار دیگر از تاریکی و ضلالت رها خواهد شد.

«ونرید أنْ نمنّ على الّذین اسْتضْعفوا فی الْأرْض ونجْعلهمْ أئمّةً ونجْعلهم الْوارثین» (آیه ۵ سوره قصص)

«ما می‌خواهیم بر مستضعفان زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم»

مهم‌ترین القاب امام زمان عبارت‌اند از: مهدی (هدایت‌کننده به حق)، قائم (قیام‌کننده به حق)، منتظر (کسی که مؤمنان انتظار قدومش را می‌کشند) و حجت (گواه خدا بر خلق)